TRAVELWALA CHORA

नाना फडणवीस वाडा ( मेणवली वाडा ) वाई पासून जवळ ३.५ किमी अंतरावर मेणवली गाव वसले आहे. इथेच नाना फडणवीस वाडा ( मेणवली वाडा ) हा राजमान्य राजश्री नाना फडणवीसांनी १७७० च्या दशकात बांधला. याबरोबर त्यांनी वाड्याच्या पाठी कृष्णा काठी चंद्रकोरीच्या आकाराचा घाट बांधल. इथेच महादेवाचे आणि विष्णूचे (मेणवलेश्वर) मंदिर बांधले. मेणवलेश्वर आणि वाड्याच्या भिंती भित्तिचित्रांनी अलंकृत केले. मेणवली हे गाव भगवंतराव त्र्यंबक पंतप्रतिनिधी आणि रघुनाथ घनश्याम मंत्री यांच्याकडून नाना फडणवीसांना इनाम मिळाले होते. हा वाडा जवळपास ३४६०२ चौरस फूट इतक्या जागेवर पसरलेला आहे. दुमजली व पोटमाळा असलेल्या भव्य वाड्याच्या भोवती दगडी भक्कम भिंत असून तीन दिशांना बुरुज आहेत. वाड्याच्या उत्तर पश्चिम आणि दक्षिण अशा तीन दिशांना प्रवेशद्वारे आहेत. वाड्याच्या पूर्व बाजूने मुख्य प्रवेश आहे आणि त्याचा दरवाजा उत्तराभिमुख आहे. इथेच नगारखाना आहे. वाड्याच्या पश्चिमेकडील प्रवेशद्वार वाड्याच्या मागच्या बाजूला नदीघाटावर उघडते. वाड्यात एकूण ६ चौक आणि जवळपास २०० लहानमोठे खन आहेत. बांधकाम करताना काळ्या पाषाणातले भक्कम जोते उभारून ...

ढोल्या गणपती ( महागणपती ), वाई   सातारा जिल्ह्यातील श्री तीर्थक्षेत्र आणि दक्षिण काशी म्हणून ओळखल्या जाणाऱ्या वाई येथील कृष्णा नदीच्या तीरावर असणरे ‘ढोल्या गणपती’चे मंदिर हे सर्व आबालवृद्ध गणेशभक्तांचे आवडते स्थान आहे. दररोज हजारो भक्त या मंदिराला भेट देतात. वाईकरांसाठी तर हा आध्यात्मिक ठेवा आहे. गणपतीच्या भव्य आणि विशाल मूर्तीमुळे या गणपतीला ‘ढोल्या गणपती’ असे परिचित नाव आहे. हे मंदिर गणपतराव भिकाजी रास्ते यांनी कृष्णा नदीच्या नदीपात्रातच बांधले आहे. मंदिराचे विधान चतुरस्र असून, वारंवार येणाऱ्या नदीच्या पुरापासून संरक्षण व्हावे म्हणून गर्भगृहाच्या पश्चिमेकडील मागील भिंतीची रचना मधोमध त्रिकोणी आकार देऊन नावेच्या टोकासारखी म्हणजे मत्स्याकार बांधली आहे. त्यामुळे पुराच्या वेळी पाणी दुभंगले जाऊन पाण्याचा दाब कमी होते व मंदिर सुरक्षित राहते. गर्भगृहात अर्धा मीटर उंच चौथऱ्यावर गजाननाची रेखीव बैठी एक मीटर ८० सेमी उंच व दोन मीटर रुंद भव्य डाव्या सोंडेची मूर्ती आहे. तिची स्थापना वैशाख शु. १३ शके १६९१ ला करण्यात आली. मूर्तीचे स्वरूप बाळसेदार असल्याने कदाचित त्याला ‘ढोल्या गणपती’ ...