Skip to main content

Posts

Showing posts with the label Mandir

Temples In Hadapsar ( Pune )

Temples In Hadapsar, Pune 1. Shree Chandramauleshwar Mandir, Magarpatta Chowk 2. Shree Mahalakshmi Mandir, Malwadi Road 3. Shree Vitthal Rakhumai Mandir, Hadapsar Gaon 4. Shree Hanuman Mandir, Hadapsar Gaon 5. Shree Ram Mandir, Hadapsar Gaon 6. Shree Kaal Bhairavnath - Mata Jogeshwari Mandir, Hadapsar Gaon 7. Shree Rudreshwar Mahadev Mandir, Tupe Corner, Amanora - Hadapsar 8. Ramtekadi Mandir Group, Ramtekadi 9. Shree Mahalakshmi Mandir, Magarpatta - Hadapsar Instagram - @TRAVELWALA.CHORA

मंदिरे कसे ओळखायचे ? / How To Identify Temples aand It's Architecture ?

मंदिरे कसे ओळखायचे ? महाराष्ट्र मधील मंदिराच्या बाबतीत बहुतांश लोक गल्लत करतात. सर्व मंदिरांना हेमाडपंथी असं संबोधित करून त्याचे कालखंड, त्याचा इतिहास सर्व काही गाळून टाकतो. यादव सम्राट रामचंद्रदेव याचा हेमाद्री हा सेनापती "सकलकरणाधिप" म्हटला जाई. १२ व्या ते १४ व्या शतकापर्यंत ह्यांचा सुवर्णकाळ.  त्याच्या काळाच्या अगोदरच्या शतकातील मंदिरे कशी बांधली असतील ? हा प्रश्न काही जनांना नक्कीच पडला पण याचे उत्तर मात्र कोणी शोधले नाही. त्याच्या अगोदर शिलाहार काळात ( ८ व्या ते १२ व्या), राष्ट्रकूट, चालुक्य, वाकाटक यांच्या काळात उत्तम अशी घडीव मंदिरे बांधली गेली त्यांनाही लोक हेमाडपंथी म्हणून मोकळे होतात. त्या भागात कोणती सत्ता होती ? कोणत्या सत्तेची राजधानी किंवा त्याचा जवळ आहे का ? शिव आहे की वैष्णव ? मंग सत्ताधारी कोणते होते ? दानपत्र किंवा शिलालेख आहे का परिसरात ? हे सर्व लक्षात घेऊन कोणी अभ्यास करत नाही. दिसेल तिला हेमाडपंथी म्हणून मोकळे होतो. मुळात हेमाडपंथी ही मंदिराची शैली नाहीच. तिला आपण यादवकालीन म्हंटल पाहिजे. हेमाद्री हा कुशल सेनापती होता आणि मोठा धार्मिक ही हो...

Bhuleshwar Temple , Malshiras / भुलेश्वर मंदिर, माळशिरस

भुलेश्वर मंदिर, माळशिरस   भुलेश्वर हे पुण्याजवळील प्राचीन मंदिर असलेले ऐतिहासिक ठिकाण आहे. हे ठिकाण महादेवाच्या पांडवकालीन मंदिरासाठी प्रसिद्ध आहे. मूलतः हे ठिकाण "मंगलगड" असे होते. तेराव्या शतकात देवगिरीकर यादवांच्या कारकिर्दीत महाराष्ट्रात अनेक हेमाडपंती मंदिरे निर्माण करण्यात आली. याच शतकाच्या मध्यास भुलेश्वर मंदिराचे बांधकाम झाले असावे. मंदिराची वास्तुशैली दक्षिणेकडील होयसळ मंदिराप्रमाणे आयताकृती व पाकळ्यासदृश आहे. इतर हेमाडपंती मंदिरांच्या तुलनेत या मंदिरातील शिल्परचना अधिक उच्च प्रतीची आहे. येथील शिवमंदिरास भुलेश्वर-महादेव किंवा यवतेश्वर म्हणतात. या मंदिरात मोठ्या प्रमाणात मानवी व देवतांची शिल्पे आहेत. देवळाभोवती असलेल्या ओवर्‍यांमध्ये अनेक देवतांच्या मूर्ती असून काही ओवर्‍या रिकाम्या आहेत. मुख्य सभामंडपांच्या भोवती असलेल्या अर्ध भिंतींवर युद्धप्रसंग, सिंह, हत्ती इत्यादी प्राणी व रामायण-महाभारतातील प्रसंग कोरलेले आहेत. महाभारतातील प्रसंग भारतातील इतर मंदिरांपेक्षा येथे जास्त ठसठशीत व रेखीव आहेत. द्रौपदी-स्वयंवर, शरपंजरी भीष्म...

Trisund Ganpati Temple / त्रिशुंड गणपती मंदिर

त्रिशुंड गणपती मंदिर तीन सोंड असल्याने त्रिशुंड या नावाने हा गणपती प्रसिद्ध आहे. तीन सोंड आणि सहा हात असलेल्या अशा या सुंदर विनायकाचे मंदिर सोमवार पेठ, घर क्रमांक १३९ येथे नागझरीच्या काठी आहे. मंदिराच्या प्रवेशद्वारावर अत्यंत सुंदर कोरीव काम आहे. प्रवेशद्वाराच्या चौकटीच्या दोन्ही बाजूंना विष्णूच्या जय-विजय या द्वारपालांच्या प्रतिमा कोरलेल्या आहेत. इथले सर्वात वेगळे आणि एकमेवाद्वितीय असे म्हणता येईल असे जे शिल्प आहे ते एकशिंगी गेंड्याचे. काही शिपाई हे गेंड्याला साखळदंडाने बांधताना दिसत आहेत. मंदिराच्या पाठीमागील बाजूस आगळ्या पद्धतीचे सहसा कुठेही न आढळणारे शिवलिंग आहे. ही लिंगोद्भव शिवप्रतिमा आहे. यात फक्त शाळुंका असून वरच्या दिशेने उडणारा हंस, खाली मुसंडी मारणारा वराह आणि शिवलिंगावर छत्र धरणारा नाग अशा प्रतिमा कोरलेल्या आहेत. पुराणातील एका कथेवर हे शिल्प आधारीत आहे. हे सर्व बघूनच मंदिराच्या आत प्रवेश केला. आतमध्येच एक तळघर असून ते फक्त गुरुपौर्णिमेच्या दिवशीच उघडले जाते अशी माहिती मिळाली. तळघरात नेहमीच कंबरभर पाणी असते. गर्भगृहाच्याही दोन्ही ब...

BAPS Shri Swaminarayan Temple

" A Mandir is a place of paramount peace to realize God " - H.H. Pramukh Swami Maharaj Shri Swaminarayan Mandir was opened to all in Feb 2017. Just an hour away from  swargate , this temple is located on the  hills  of  Ambegaon . ​An extravagant temple, constructed with very immense yet detailed  architecture , by the  BAPS  Sri Swaminarayan Sanstha .  This temple aims to replicate the looks of the  Delhi   Akshardam  temple. The temple features 2 storeys, of which the ground floor hosts the dasavatars of Lord Vishnu alongwith devoted swami’s. The first floor hosts Sri Laksminarayan swami, Sri Nityananda swami, Sri Ghanshyam maharaj, Sri Balaji. After dawn the  temple  appears to be more  colorful  with the lighting arrangements made by the  sanstha . There also canteens available for food to  devotees , which serve only  jain  style  food ....