Skip to main content

Posts

Showing posts with the label Maruti

मारुतीचे (हनुमंताच्या) मूर्तीचे प्रकार !

टीप : वरील वीर मारुतीची मूर्ती AI द्वारे निर्मित आहे. या AI निर्मित मूर्तीचा उद्देश केवळ माहिती देण्यापुरता आहे. मारुती ( हनुमान ) म्हणजेच शक्ती, भक्ती आणि धैर्याचे प्रतीक. विविध रूपांमध्ये हनुमानाचे कार्य आणि त्याचे महत्त्व लक्षात घेतल्यास, त्याचे प्रत्येक रूप वेगळे आणि महत्त्वपूर्ण आहे असे जाणवते. हनुमानाचे काही विशेष रूपे आणि त्यांचे महत्त्व आज आपण जाणून घेऊया. मारुतीचे अर्थात हनुमंताच्या मूर्तीचे एकूण दहा प्रकार आहेत. १) चपेटदान मारुती २) वीर मारुती ३) दास मारुती ४) प्रताप मारुती ६) मिश्र मूर्ती ७) योगी मारुती ८) वार्ताहर मारुती ९) वीणा पुस्तकधारी मारुती १०) पंचमुखी मारुती १. चपेटदान मारुती हनुमानाने अशोकवाटिकेच्या विध्वंसासाठी राक्षस स्त्रियांना पराभूत करताना आपले शरीर आकारमान बदलले होते. त्याच्या हातात एक मोठा वृक्ष असतो, आणि त्याच्या उजव्या हातात चापट मारण्याचा आविर्भाव असतो, म्हणून याला 'कानफाडया मारुती' असेही म्हटले जाते. २. वीर मारुती यामध्ये हनुमान वीरासनात बसलेला असतो, ज्याच्या डाव्या हातात गदा असते आणि उजवा हात हा अभयमुद्रेत असतो. वीरमारुतीची शेपटी वर ...

गडावर हनुमानाची मूर्ती का असते ?

गडावर हनुमानाची मूर्ती का असते ? वायूप्रमाणेच हनुमानाची गती, तेज व त्वरा आहेत. तो पर्वतप्राय प्रचंड रूप धारण करू शकतो; यथेष्ट रूप धारण करण्याचा त्याचा हा गुण तर खास यक्षवंशीय गुण आहे. नंतरच्या काळात हा पूर्वीचा यक्ष- हनुमान रामकथेशी जोडल्यामुळे आदर्श रामभक्त म्हणून जनमानसात रूढ झाला. हनुमान शेंदूरलिप्त, रक्तवर्ण, भुतांचा स्वामी, रोगांपासून वाचविणारा, संततिदायक असल्याने गावात याचे स्थान पाण्याजवळ, पिंपळाखाली पारावर किंवा वेशीजवळ आढळते. छत्रपती शिवाजी महाराजांच्या ताब्यात असलेल्या प्रत्येक किल्ल्यावर कमीत कमी ५० तर जास्तीत जास्त २००० चे सैन्य असे. हे सैन्य ऊन, वारा, पाऊस याची तमा न बाळगता अष्टौप्रहर डोळ्यात तेल घालून पहारा देत असे. रात्री-अपरात्री गडावर वावरणाऱ्या या मावळ्यांना तथाकथित भुताखेतांपासून संरक्षणासाठी हनुमंताचा मोठा आधार वाटायचा. गावोगावच्या वेशींचे रक्षण करणारा हा देव आपले गडावरही रक्षण करेल, अशी त्यांची गाढ श्रद्धा होती. त्यामुळे १६-१७ व्या शतकात मराठय़ांचे प्राबल्य असलेल्या गडांवर हनुमंताची मंदिरे वा घुमटय़ा स्थापन केलेल्या आपणास आढळतात. त्या वेळच्या रयतेच्या म...