TRAVELWALA CHORA

धनुर्धारी श्रीराम मंदिर, सदाशिव पेठ ( पुणे ) पुणे विद्यार्थी गृह संस्थेचे आराध्यदैवत प्रभु रामचंद्र आहेत. रामचंद्राच्या कृपेनेच श्री. के. वि. लिमये यांनी दिलेल्या देणगीतून या मंदिराचा हेतू साध्य झाला व १९३४ मध्ये रामाच्या मूर्तीची प्रतिष्ठापना केली गेली. मूर्ती धनुर्धारी, संगमरवरी आणि पश्चिमाभिमुख आहे. १५x१०x१५ फूट लांबी, रुंदी, उंचीचे मंदिर २६ फूट कळसासह बांधलेले आहे. त्या वेळी अंदाजे ३,२००/- रुपये खर्च आला. मंदिरासमोरील सभा मंडप ४४ x ३३ फूट लांबी-रुंदीचा असून, श्रीमती - राधाबाई कृष्णाजी भिडे यांनी आपले पति कृ.ना. भिडे यांच्या स्मृतिप्रीत्यर्थ दिलेल्या देणगीतून १९४१ मध्ये बांधण्यात आला. मंदिरास प्रदक्षिणामार्ग आहे. या मूर्ती रामरक्षेतील 'तरुणौ रूपसंपन्नौ सुकुमारौ महाबलौ' या १७ व्या श्लोकाच्या आधारे पांडुरंग चिमाजी पाथरकर यांनी करून दिल्या. त्या वेळी १,०००/- रुपये खर्च आला. विद्यार्थ्यांच्या पुढे अशी विद्यार्थिदशेतील मूर्ती पाहिजे म्हणून विश्वामित्र ऋषींबरोबर यज्ञरक्षणासाठी निघालेल्या धनुर्धारी राम-लक्ष्मणाची मूर्ती स्थापन केली. मूर्ती पश्चिमाभिमुख असून,...

श्री काळाराम मंदिर, सोमवार पेठ ( पुणे ) "सुमारे ३००-३५० वर्षे जुनं असलेल्या काळाराम मंदिरात काळ्या संगमरावर कोरलेली रामाची मूर्ती आहे. त्यामुळेच या मंदिराला असे नाव देण्यात आले आहे." पुण्यातील सोमवार पेठेत सर्वांत प्राचीन श्री नागेश्वर मंदिर आहे. ह्याच मंदिराच्या पश्चिमेकडे नागेंद्रतीर्थ कुंड ( अर्थात पूर्वी होते, सध्या ते विलुप्त आहे ), उत्तरेकडे मारुती, पश्चिमेकडे पांडुरंग आणि विष्णू, पूर्वेकडे काळाराम अशी मंदिरे आहेत. नागेश्वर मंदिराभोवती असलेल्या या चार मंदिरांमुळे या जागेला पंचवटी असे म्हणत असत. मुठा नदीला मिळणारी नागझरी, एके काळी पुण्यातील स्वच्छ पाण्याचा स्रोत होता. या नागझरीच्या काठी असलेला सध्याच्या सोमवार पेठेचा हाच भाग पंचवटी म्हणून ओळखला जाई. त्याच भागात जुनी बेलबाग आणि जुनी तुळशीबाग होती. संत नामदेवांच्या एका ओवीत - "दक्षिण पुण्येश्वर देवो, नागेश्वर महादेवो। मूळ पीठी नागेंद्री पहावो, त्रिवेणी रूपे वहातसे।" असा जो उल्लेख आहे, तो याच परिसराला उद्देशून आहे. जुनी बेलबागेतून बाहेर आल्यावर रस्त्याच्या समोरच्या बाजूला श्री न...