TRAVELWALA CHORA

श्री भेकराई माता मंदिर भेकराईनगर, हडपसर - पुणे येडाई, गांजाई, मळाई, फिरंगाई अशी देवीची नावे आपण सतत ऐकत असतो. पण ही नावे अशी का पडली किवा का प्रचलित झाली हे आपल्याला माहित नसते. अशाच प्रकारचे अजून एक नाव म्हणजे भेकराई. वाघजाई ह्या नावामध्ये "वाघ" शब्द येतो; म्हणून पडल्याचे आपण ऐकतो; तसेच भेकराई हे भेकर म्हणजे हरिण यावरून पडले असावे काय? भेकर हे सारंग कुळातील हरिण होय. हडपसरकडून सासवडकडे जाताना उजव्या बाजूस आधी तुकाई मातेचे मंदिर लागते. तेथून सासवडकडे जाऊ लागले, की बस डेपोच्या जवळच भेकराई देवीचे मंदिर आहे. हा परिसर भेकराईनगर म्हणूनच ओळखला जातो. ज्या टेकडीवर तुकाइचे मंदिर आहे, त्याच टेकडीवर भेकराईचेही मंदिर आहे. तुकाईच्या मंदिरात जाण्यासाठी पायऱ्या चढाव्या लागतात, तर भेकराईचे मंदिर तेवढ्या उंचीवर नसल्याने मंदिरापर्यंत थेट गाडीने जातात येते. हे मंदिर प्रशस्त आहे. येथे देवीची दोन हातांची दोन ते अडीच फूट उंच मूर्ती आहे. देवी उभी असून, उजव्या हाताखाली मानवाकृती आहे; परंतु मूर्तीचे स्वरूप व ती मानवाकृती कोणाची हे स्पष्ट होत नाही. देवीची मूर्ती शेंदूरलिप्त आहे. देवीच्या ड

श्री कृष्ण मंदिर, निगडी पिंपरी-चिंचवड - पुणे पिंपरी-चिंचवड परिसरात निगडी येथे श्रीकृष्णाचे प्रसिद्ध मंदिर आहे. या भव्य मंदिराचे बांधकाम दाक्षिणात्य शैलीत केलेले आहे. या मंदिरात १९८७ मध्ये श्रीकृष्णाच्या मूर्तीची प्रतिष्ठापना करण्यात आली. १९९३ मध्ये येथे भव्य मंदिर बांधण्यात आले. येथे भव्य ध्वजस्तंभ बांधलेला आहे. या मंदिराच्या आवारात नवग्रह, गणपती, अय्याप्पा, हनुमान, वैष्णवदेवी, सुब्रमण्यम, नागदेवता ही मंदिरे आहेत. सांस्कृतिक, धार्मिक कार्यक्रमांकरिता येथे मोठा सुसज्ज हॉल बांधण्यात आलेला आहे. पहाटेपासून संध्याकाळपर्यंत येथे दहा पूजांचे आयोजन केले जाते. या मंदिराचा प्रसन्न परिसर भाविकांना मोहून टाकतो. या मंदिरातील दर्शनाची वेळ पहाटे ५ ते सकाळी ११.३० पर्यंत व संध्याकाळी ५ ते रात्री ८.४५ पर्यंत आहे. माहिती स्त्रोत : ▪︎ सफर ऐतिहासिक पुण्याची ( संभाजी भोसले ) Instagram : ▪︎ @punesehai ▪︎ @travelwala.chora 

श्री पुण्येश्वर मंडळ कसबा पेठ, पुणे  कसबा पेठेत कुंभार वेशीजवळ पुण्येश्वर मंडळ आहे. त्या मंडळाच्या मूर्तीची खासियत म्हणजे ही मूर्ती हनुमानाच्या रूपात आहे. कारण येथे एक मारुतीचे मंदिर आहे. मारुती आपल्या हृदयात राम व सीता आहे हे दाखवत असलेली डाव्या सोंडेची, चतुर्भुज आणि उभी गणेशमूर्ती येथे आहे. खेडकर यांनी बनविलेली ही मूर्ती ३५ वर्षे जुनी आहे. सन्दर्भ : ▪︎ पुण्याचे सुखकर्ता ( स्वप्निल नहार, सुप्रसाद पुराणिक ) Instagram : ▪︎ @punesehai ▪︎ @travelwala.chora

सौ. श्रीमती लक्ष्मीबाई दगडूशेठ हलवाई श्री दत्त मंदिर बुधवार पेठ, पुणे भक्तजनांचं केवळ गुरुवारीच नव्हे, तर दररोज गर्दी खेचणारं दत्तमंदिर म्हणजे बुधवार पेठेतील सौ. श्रीमती लक्ष्मीबाई दगडूशेठ हलवाई श्री दत्त मंदिर (संस्थान). त्याचं ऐश्वर्य काय वर्णावं ! हे दुमजली मंदिर अंतर्बाह्य सुंदर, श्रीमंत, किंबहुना देखणं आहे. रंगीबेरंगी सुगंधित फुलांनी सजवलेल्या तिथल्या नयनमनोहर दत्तमूर्तीपुढून हलू नये, असं भाविकांना वाटल्यास नवल नाही. कै. दगडूशेठ हलवाई आणि कै. लक्ष्मीबाई दगडूशेठ हलवाई हे सात्त्विक व धार्मिक प्रवृत्तीचे जोडपे होते. उत्तरप्रदेशातून ते पुण्यात येऊन स्थायिक झाले. पुण्यात ब्रिटिश काळात जी मोठी प्लेगची साथ आली होती, तेव्हा साथीमध्ये अनेक माणसे मृत्युमुखी पडली. दगडूशेठ हलवाईंच्या घरातीलही काही लोक दगावले. तेव्हा प्लेगने मृत्युमुखी पडलेल्यांना ब्रिटिश सरकारने नुकसानभरपाई दिली होती. श्रीमती लक्ष्मीबाईंनाही काही रक्कम मिळाली. ही रक्कम स्वतःसाठी न वापरता त्याचा विनियोग चांगला व्हावा यासाठी त्यांनी त्यांचे गुरू माधवनाथ महाराज (इंदूर) यांना सल्ला विचारला. महाराजांनी श्री गुरुदेव दत्

असे पडले वृत्तपत्राचे नाव "सकाळ" सकाळ हे भारतातील पुणे शहरातून प्रसिद्ध होणारे वृत्तपत्र आहे. हे वृत्तपत्र डॉ. नानासाहेब परुळेकर यांनी पुण्यात १ जानेवारी, १९३२ रोजी सुरू केले. दैनिक सकाळ पुणे शहरातील अव्वल क्रमांकाचे दैनिक आहे. या दैनिकाचे नाव सकाळ कसे पडले याची कहाणी रंजक आहे. नानासाहेब परुळेकर यांनी या वृत्तपत्राचे नाव काय असावे किंवा हे वृत्तपत्र लोकांपर्यंत कसे पोहोचेल, नवीन वृत्तपत्राची लोकांमध्ये उत्सुकता कशी निर्माण होईल याबाबत एक युक्ती लढविली. त्यांनी २० ऑक्टोबर, १९३१ रोजी केसरी, ज्ञानप्रकाश व काळ या वृत्तपत्रांमध्ये नव्या वृत्तपत्रासाठी नाव सुचवा ही जाहिरात प्रसिद्ध केली. दैनिकाला वाचकांनी नाव सुचवावे अशी स्पर्धा जाहीर करून त्यासाठी पहिल्या क्रमांकाला १५० रुपयांचे बक्षीस ठेवले तर दुसऱ्या क्रमांकालाही त्यांनी ५० रुपये बक्षीस जाहीर केले. सकाळच्या रौप्यमहोत्सवी अंकात स्वावलंबनाची कथा या लेखात परुळेकरांनी याविषयी लिहिले आहे, 'अमेरिकेतून शिकून आलेला हा गृहस्थ याला आपल्या पत्राचे नाव सुचत नाही मग हा लिहिणार काय? आणि पत्र चालविणार कस

जुना बाजार, पुणे " पुण्याच्या जुन्या बाजाराला पेशवाईपासूनचा, म्हणजेच साधारण दोनशे वीस वर्षांचा इतिहास आहे. मंगळवार पेठेत दर बुधवारी आणि रविवारी भरणाऱ्या या जुन्या बाजाराने अनेक दुर्मिळ वस्तूंची भेट दिली आहे. " प्रत्येक शहरात एक जुना बाजार असतो. जो त्या शहराची ओळख, अविभाज्य घटक असतो. तसा पुण्याचाही आहे. मंगळवार पेठेत शिवाजी पुलाचा (नवा पूल) शनिवारवाड्याच्या बाजूला जिथे शेवट होतो, तिथून जवळच हा बाजार भरतो. काकासाहेब गाडगीळांच्या पुतळ्यापासून आपण रेल्वे स्टेशनकडे जाताना कुंभारवाड्याच्या समोर स्त्याच्या बाजूला दर रविवारी आणि बुधवारी हा बाजार न चुकता भरतो. त्यापूर्वी जुन्या बाजाराच्या जागा दोन-तीन वेळा बदलल्या. इथल्या लोकांच्या म्हणण्यानुसार आणि डॉ. अनिल अवचट यांच्या ‘पुण्याची अपूर्वाई’ या पुस्तकातील नोंदींनुसार पेशवाईनंतर हा बाजार शनिवारवाड्यासमोरच्या पटांगणात भरू लागला. नंतर नव्या पुलाखाली, आता महानगरपालिका आहे तिथे गेला. पूर्वी गुरांचा बाजारही तिथेच होता. जो नंतर गुलटेकडीला हलवला, मग हा बाजार शिवाजी आखाड्याच्या जागी गावठाणात हलला. शेवटी मंगळवार पेठेत आताच्या जागी स्थिरावला. पेश

पुण्याला लाभले - एक थोर मूर्तीकार !! कै. श्री. नागेश शिल्पी (१९३५-२०१०) तसे पहायला गेलं तर खूप मूर्तीकार आहेत, पण त्यातील एक म्हणजे जगप्रसिद्ध मूर्तिकार कैलासवासी श्री. नागलिंग शंकराप्पा आचार्य शिल्पी पंडित उर्फ कैलासवासी श्री. नागेश शिल्पी (१९३५-२०१०) . पुण्यातील गणपती आणि मूर्तीकार कैलासवासी श्री.नागेश शिल्पी यांचे एक नाते आहे. त्याचे कारण म्हणजे त्यांनी घडवलेल्या पैकी ८ मूर्त्या या पुण्यात विराजमान आहेत. यांनी साकारलेली सर्वांगसुंदर अद्वितीय गणेश मंडळांच्या मूर्ती मध्ये श्रीमंत दगडूशेठ हलवाई गणपती (तिसरी मूर्ती) , जिलब्या मारुती गणपती,  निंबाळकर तालीम मंडळ, गजानन मंडळ,  गरुड गणपती मंडळ,  माती गणपती, जगोबादादा तालीम  मंडळ, मार्केटयार्ड शारदा गणेश मंडळाची. ह्या ८ मूर्त्या पुण्यात विविध ठिकाणी विराजीत आहेत. तसेच त्वस्टा कासार समाज पुणे, श्री गणेश तरुण मंडळ गणपती चौक तळेगाव दाभाडे, अमर मित्र मंडळ सासवड, जय गणेश मंडळ कराड, गजानन मित्र मंडळ महाड, अशा मिळून पुण्यात  १३ गणपतीच्या मुर्त्या कै.श्री.नागेश शिल्पी यांनी घडवल्या. त्या सर्व मूर्ती शास्त्रोक्त विधिवत होम हवन मुहूर्त पाह

Temples In Hadapsar, Pune 1. Shree Chandramauleshwar Mandir, Magarpatta Chowk 2. Shree Mahalakshmi Mandir, Malwadi Road 3. Shree Vitthal Rakhumai Mandir, Hadapsar Gaon 4. Shree Hanuman Mandir, Hadapsar Gaon 5. Shree Ram Mandir, Hadapsar Gaon 6. Shree Kaal Bhairavnath - Mata Jogeshwari Mandir, Hadapsar Gaon 7. Shree Rudreshwar Mahadev Mandir, Tupe Corner, Amanora - Hadapsar 8. Ramtekadi Mandir Group, Ramtekadi 9. Shree Mahalakshmi Mandir, Magarpatta - Hadapsar Instagram - @TRAVELWALA.CHORA

पावसाळ्यात हरिश्चंद्रगड ट्रेकला जात आहात ? हे वाचून जा... पुण्यात बाहेरुन येऊन कंपनीत काम करणारी सात आठ पोरं 1 तारखेला सुट्टी आहे म्हणुन सोशल मिडीयावर रील्स बघुन हरीश्चंद्रगड ला जातात. खिरेश्वर मार्गे दुपारी तीन च्या आसपास गड चढायला लागतात. पास सहा वाजले तरी आपण गडावर का पोहोचत नाही हे लक्षात येत. हरीश्चंद्र गडाचा घेरा भयंकर मोठा त्यात पर्जन्यकाळी भयंकर पाऊस, धुक्याची दाट-दडप चादर, गवत प्रचंड माजलेलं असल्याने पायवाटा या काळात गायब होतात. अशात ही पोरं रस्ता चुकतात. फोन ला नेटवर्क नाही. अशातच रात्र होते. अंधार पडतो.सोबत खायला-प्यायला नाही. सोबत रेनकोट नाही वरुन पाउस चालु गारटा वाढतो. रात्रभर जागीच बसुन काढतात. दुसरा दिवस पण तसाच जातो ना रस्ता सापडतो ना कोणी भेटतो. शरीरात त्राण राहत नाही. विषय जिवाशी येतो. ऊपाशी पोटी कीती राहणार ना वरुन मुसळधार पाऊस,असह्य थंडी,हातभर अंतरावरच दिसणार नाही इतकं धुकं. याला कंटाळुन एकजण जीव सोडतो. त्यचा म्रुतदेहाच काय करणार ती लोकं तसाच दुसरा दिवस काढतात. तिसर्या दिवस म्हणजे आज कसातरी संपर्क झालाय त्यांना. सर्वांना खाली आणलं गेलय. एकाचा जिव गेलेला

To all those who underestimate the importance of Trek Leaders during a trek, I want to remind you that Trek Leaders are not just individuals leading the way; they are the guardians of your safety, the protectors of the environment, and the facilitators of an unforgettable experience. Their role extends far beyond simply showing you the path to follow. Trek Leaders undergo rigorous training to ensure they possess the necessary skills, knowledge, and expertise to handle diverse terrains and unpredictable situations. They are well-versed in first aid, navigation, and rescue techniques, ready to respond to any emergency that may arise during the journey. Their responsibility goes beyond guiding you; they are committed to preserving the natural beauty of the wilderness. They educate trekkers about Leave No Trace principles and environmental conservation, ensuring that the trails remain unspoiled for future generations. Trek Leaders are not just there to tell you where to step; t

बटाट्या मारुती मंदिर, शनिवार पेठ - पुणे सुमारे १०००/१२०० वर्षापूर्वी सध्या जिथे पुणे वसलेले आहे तिथे एक लहानशी वाडी होती. त्यात मारुती, बहिरोबा (रोकडोबा), पुण्येश्वर आणि नारायणेश्वर अशी देवळे होती. त्या मारुतीला एक छोटी घुमटी होती. कालौघात पुण्याचा विस्तार वाढला. पुण्याची वस्ती वाढू लागली. पेशव्यांनी शनिवार वाडा बांधला. ती मारुतीची छोटी घुमटी शनिवारवाड्यासमोर आली. ती कसबा पेठेची पश्चिमेची आणि शनिवार पेठेची पूर्वेची हद्द समजली जायची. शनिवार वाडा ते या घुमटीपर्यंतची जागा मोकळी होती. मंडई बांधण्यापूर्वी शनिवार वाड्यासमोरच्या पटांगणात भाजी बाजार भरत असे. त्या बाजारात असलेल्या मारुती मंदिराजवळ बटाटे विकणारे बसत असत. म्हणून या मारुतीला बटाट्या मारुती असे नाव पडले. पण त्या नावाला कागदोपत्री काही पुरावा नाही. तसेच त्या मारुतीचे जुने नावही सापडत नाही. सध्या असलेले मंदिर शिवाजी पुलाचे बांधकाम ज्यांनी केले त्या रावबहाद्दूर गणपत महादेव केंजळे यांनी केले. या मारुतीचे वैशिष्ट्य असे की तो बसलेला आहे. अशी मारुती मूर्ती दुर्मिळ असते. मारुतीच्या एका हातात गदा आहे तर दुसरा हात गुढघ्यावर ठेवले

श्री पार्वतीनंदन गणपती ( खिंडीतला गणपती ),  चतुःश्रुंगी  - पुणे गणेशखिंडीत ' पार्वतीनंदन गणपती ' किंवा ' खिंडीतला गणपती ' हे एक प्राचीन देवस्थान आहे. गणपती खिंडीत असल्याने कदाचित त्याला खिंडीतील गणपती असे नाव पडले असावे. सेनापती बापट रस्ता विद्यापीठ रस्त्याला ( गणेशखिंड रस्ता ) जेथे मिळतो तेथे हे मंदिर आहे. मंदिरास दगडी गाभारा, दगडी मंडप व लाकडी सभामंडप आहे. मंदिरात दीपमाळा देखील आहेत. मंदिराचा कळस वैशिष्ट्यपूर्ण असून त्यात २०-२५ माणसे मावतील एवढी जागा आहे. शेंदूरचर्चित डाव्या सोंडेची चतुर्भुज मोठी गणेशमूर्ती येथे आहे. सुमारे ४०० वर्षांपासून गणपती अस्तित्वात होता असे म्हटले जाते. या मंदिराबाबत अनेक आख्यायिका आहेत. मातोश्री जिजाबाई पाषाणला असलेल्या सोमेश्वर मंदिरात जात असताना इथे विसावल्या होत्या. तेव्हा येथील एका ठकार नावाच्या ब्राह्मणास दृष्टांत झाला की कसब्यात मी ओढ्याच्या काठी शमी वृक्षाखाली आहे. उत्खनन करून तेथे गजाननाचा स्वयंभू तांदळा मिळाला. राजमाता जिजाऊ यांनी तेथे मंदिर बांधले. ते मंदिर म्हणजेच ग्रामदेव कसबा गणपती मंदिर. या मं

श्री केसरीवाडा गणपती, नारायण पेठ - पुणे ( मनाचा पाचवा गणपती ) इ.स. १८९४ साली स्थापन झालेल्या केसरीवाडा गणपतीस थेट लोकमान्य टिळकांचा वारसा लाभला आहे. १९०५ साली नारायण पेठेतील श्रीमंत सरदार गायकवाड वाड्यात म्हणजेच नंतरच्या केसरी वाड्यात ( टिळक वाड्यात ) हा उत्सव साजरा होऊ लागला. तत्पूर्वी तो सदाशिव पेठेतील विंचूरकर वाड्यात साजरा होत असे. हा गणपती आधी गायकवाड वाड्याचा गणपती म्हणून ओळखला जात असे. मंडळाने शतकोत्तर रौप्यमहोत्सव ( १२५ वर्षे ) साजरा केला आहे. उत्सवी गणपतीची मूर्ती अत्यंत सुबक, रेखीव आणि सुंदर असते. गेली अनेक दशके मूर्तीच्या स्वरूपात बदल झालेला नाही. शनिवार पेठेतले मूर्तिकार गोखले हे श्रींची मूर्ती साकारतात. उत्सवमूर्तीच्या मागे एक थोडी मोठी अलीकडील सहा हातांची चांदीची मूर्ती करण्यात आली. हा श्री गणेश महावैष्णव ज्ञानेश्वरांच्या ज्ञानेश्वरी या ग्रंथातील वर्णनानुसार साकारलेली आहे. त्यामागे लोकमान्यांचा पूर्णाकृती पुतळा बघायला मिळतो. केसरी वाड्यात केसरी वृत्तपत्राचे कार्यालय आहे. गणेशोत्सवादरम्यान अनेक दिग्गजांची येथे व्याख्याने झाली आहेत. लोकमान्य टिळकांनी एकदा 'द

श्री सिद्धिविनायक गणपती मंदिर, सारसबाग - पुणे पुणे शहर, पेशवे, आणि श्रीगणेश यांचे एकमेकांशी खूप जवळचे नाते आहे. नानासाहेब पेशवे म्हणजे पुणे शहराचे शिल्पकार. त्यांनी वाढत्या पुणे शहराची नियोजनबद्ध वाढ व्हावी, अडचणी दूर व्हाव्यात म्हणून भरपूर मेहनत घेतली. त्यांनी इ.स. १७५५ ला पर्वतीच्या पायथ्याला आंबील ओढ्यावर दगडी धरण बांधून २५ एकर क्षेत्राचे मोठे तळे बांधले आणि आंबील ओढ्याचा प्रवाह बदलला. १७ महिने या तळ्याचे बांधकाम चालू होते. त्यावेळेस तळे बांधकामास ४,९९, ५५३ रुपये इतका खर्च आला होता. 'पर्वतीचे तळे' म्हणून हे तळे प्रसिद्ध होते. तळ्याच्या भोवती हिराबाग, लोटणबाग सारख्या बागा निर्माण केल्या गेल्या. या नयनरम्य परिसरातील तळ्यात पेशवे नौकाविहार करण्यासाठी येत. अशीच एक तळ्यात छोटे बेट राखून तिथे त्यांनी एक बाग बांधली. बेटावर निरनिराळ्या प्रकारची झाडे लावून निसर्गशोभा वाढविण्यात आली. बागेचे नाव सारस नावाच्या पक्ष्यावरून 'सारसबाग' ठेवले गेले. थोरले बाजीराव पुत्र नानासाहेब पेशवे (पेशवेपदावरील कारकीर्द - १७४० ते १७६१) यांनी राखलेल्या सारसबागेच्या बेटावर पुढे त्यांच्या

श्री बिर्ला गणपती मंदिर, सोमाटणे फाटा - पुणे पुण्यावरून मुंबईला जाताना सोमाटणे फाट्याजवळ डावीकडे आपल्याला एका टेकडीवर असलेल्या गणपतीच्या भव्य मूर्तीचे दर्शन घडते. हे आहे बिर्ला गणपती मंदिर. पुणे-मुंबई महामार्गावरील सोमाटणे फाटयावरून सुमारे ४ किलोमीटरवर शिरगाव येथे साईबाबांचे मंदिर आहे. मंदिराच्या रस्त्याला जाताना प्रथमच डाव्या हाताला एका छोटयाश्या डोंगरावर गणपतीची भव्य मूर्ती लक्ष वेधून घेते. बिर्ला उद्योग समूहाच्या वतीने ७२ फूट उंचीची श्री गणोशाची मूर्ती उभारण्यात आली आहे. ही मूर्ती राजस्थानचे कारागीर मातुराम वर्मा व नरेश वर्मा यांनी घडवली आहे. जानेवारी २००९ मध्ये चिन्मय मिशनचे जागतिक प्रमुख स्वामी तेजोमयानंदजी यांच्या हस्ते मूर्तीचे अनावरण झाले. अत्याधुनिक तंत्रज्ञानाच्या मदतीने सिमेंट काँक्रिटमध्ये ही मूर्ती उभारली आहे. मूर्तीवर तांब्याचा मुलामा आहे. या मूर्तीची निर्मिती १६ एकर जागेत झाली आहे. एकूण १७९ पाय: या येथे जाण्यास लागतात. मूर्तीचे वजन १००० टन आहे. मूर्ती शेजारी मूषकराज हातात मोठा लाडूचा प्रसाद घेऊन उभे आहेत. संध्याकाळी या ठिकाणी लाईट्स सोडल्याने मूर्ती आणखीच सुं

श्री कसबा गणपती मंदिर, कसबा पेठ - पुणे पुण्याच्या इतिहासात डोकावले तर पुण्याची मूळ वस्ती कसबा पेठेच्या भागात होती. 'कस्ब' या फारसी शब्दापासून कसबा शब्द आला असून त्याचा अर्थ होतो कारागिरी. कसबा गणपती व तांबडी जोगेश्वरी ही पुण्याची ग्रामदैवते. शुभकार्याची पहिली अक्षत ठेवण्याची येथे परंपरा आहे. अगदी 'लोकमान्य' बाळ गंगाधर टिळक यांच्याकडे झालेल्या मंगलकार्याची अक्षत येथे ठेवली गेली होती. कधीकाळी 'गोविंदाग्रज' म्हणजेच राम गणेश गडकरी यांनी नाटक लिहिल्यावर कसबा गणपतीसमोर ठेवून प्रार्थना केली होती. त्यांचा राहता वाडा येथून जवळच असलेल्या पिंपळाच्या पारासमोर होता. कसबा गणपतीबद्दल अनेक आख्यायिका सुद्धा रूढ आहेत. आज आपण या प्रसिद्ध गणपतीबद्दल जाणून घेऊयात. कसबा गणपती म्हटलं की राजमाता जिजाऊ व बालशिवबा यांचा मंदिराशी आलेला संबंध आपणास दिसतो. आदिलशाहीत पुणे शहाजीराजांकडे जहागिरी होती. जिजाऊ महाराज व शिवराय पुण्यात असताना मंदिर बांधले गेले. तेव्हा मंदिराजवळ असलेल्या लालमहालात शिवराय आणि राजमाता जिजाऊंचे वास्तव्य होते. आपल्याला इतिहासात एका अस्सल पत्रात उल्ले

Shree Hanuman ( Maruti ) Temples in Pune 1. Rokadoba Maruti, Shivajinagar ( Behind Congress House ) 2. Untade or Madrasi Maruti Mandir, Somwar Peth ( Near K.E.M Hospital ) 3. Ganjicha Maruti Mandir, Lakshmi Road ( Near Kabir Police Station ) 4. Akra Maruti Mandir, Shukrawar Peth ( Paranjape Wada ) 5. Gondavlekar Maharaj Math, Nene Ghat - Shaniwar Peth 6. Daas Maruti Along With Bali & Sugriva, Dhaikar Wada - Somwar Peth 7. Maruti Someshwar Mandir, Pashan 8. Tave Aali Maruti ( Inside Shree Ram Mandir ), Kapadganj - Ravivar Peth 9. Twins ( Jule ) Maruti Mandir, Sadashiv Peth 10. Batateya Maruti Mandir, Shaniwar Wad - Shaniwar Peth 11. Maruti Mandir, Guruwar Peth ( Near Mithganj Police Station ) 12. Panchmukhi Maruti Mandir, Chhatrapati Shivaji Maharaj Road - Swargate 13. Khanya Maruti Mandir, East Street 14. Umbaraya Maruti Mandir, Old Tapkir Galli - Budhwar Peth 15. Gavtya Maruti Mandir, Anand Ashram - Appa Balwant Chowk 16. Jilbya Maruti Mandir, Near Tulshibaug 17. Dudhy

जिलब्या मारुती मंदिर, शुक्रवार पेठ - पुणे पुण्यातील सार्वजनिक गणेशोत्सव मंडळामध्ये श्री जिलब्या मारुती मंडळ ट्रस्ट, "जिलब्या गणपती” हे सुप्रसिद्ध सार्वजनिक गणेशोत्सव मंडळ आहे. आजच्या पुणे शहराच्या मध्यवर्ती ठिकाणी आताच्या मंडई शनिपार रोडवर सुमारे २५० ते ३०० वर्षापुर्वी आंबील ओढा वाहत होता. आंबील ओढ्याचा प्रवाह, भाऊ महाराज बोळाच्या पश्चिमेकडून जिलब्या मारुतीजवळून पुढे जोगेश्वरी देवळाजवळून शनिवारवाड्याच्या पश्चिमेने पुढे जात अमृतेश्वराच्या देवळापाशी नदीला मिळत असे. ह्याच ओढ्याकाठी मंडई शनिपार रोडवर पुर्वी एक स्मशान होते. तिथे एक मारुतीचे छोटस देऊळ होते ( जिलब्या मारुती मंदिर ). त्याला पुर्वी विसावा मारुती म्हणत. कारण लोक त्या ठिकाणी कायमचा विसावा घेत. पूर्वी पती निधनानंतर सती जाण्याची पद्धत होती. यामुळे स्वर्गारोहणाचे पुण्य लाभते, असे समज रूढ होता. अशा सती गेलेल्या स्त्रियांची वृंदावने आठवण म्हणून बांधत. ह्या मारुती मंदिराशेजारी सरदार शितोळे घराण्यातील एक स्त्री सती गेली होती, तिचे स्मारक आहे. पुढे पेशवाईत वस्ती वाढु लागल्यावर इ. स. १७३० च्या सुमारास नाना साहेब पेशवे यां

धनुर्धारी श्रीराम मंदिर, सदाशिव पेठ ( पुणे ) पुणे विद्यार्थी गृह संस्थेचे आराध्यदैवत प्रभु रामचंद्र आहेत. रामचंद्राच्या कृपेनेच श्री. के. वि. लिमये यांनी दिलेल्या देणगीतून या मंदिराचा हेतू साध्य झाला व १९३४ मध्ये रामाच्या मूर्तीची प्रतिष्ठापना केली गेली. मूर्ती धनुर्धारी, संगमरवरी आणि पश्चिमाभिमुख आहे. १५x१०x१५ फूट लांबी, रुंदी, उंचीचे मंदिर २६ फूट कळसासह बांधलेले आहे. त्या वेळी अंदाजे ३,२००/- रुपये खर्च आला. मंदिरासमोरील सभा मंडप ४४ x ३३ फूट लांबी-रुंदीचा असून, श्रीमती - राधाबाई कृष्णाजी भिडे यांनी आपले पति कृ.ना. भिडे यांच्या स्मृतिप्रीत्यर्थ दिलेल्या देणगीतून १९४१ मध्ये बांधण्यात आला. मंदिरास प्रदक्षिणामार्ग आहे. या मूर्ती रामरक्षेतील 'तरुणौ रूपसंपन्नौ सुकुमारौ महाबलौ' या १७ व्या श्लोकाच्या आधारे पांडुरंग चिमाजी पाथरकर यांनी करून दिल्या. त्या वेळी १,०००/- रुपये खर्च आला. विद्यार्थ्यांच्या पुढे अशी विद्यार्थिदशेतील मूर्ती पाहिजे म्हणून विश्वामित्र ऋषींबरोबर यज्ञरक्षणासाठी निघालेल्या धनुर्धारी राम-लक्ष्मणाची मूर्ती स्थापन केली. मूर्ती पश्चिमाभिमुख असून,

श्री काळाराम मंदिर, सोमवार पेठ ( पुणे ) "सुमारे ३००-३५० वर्षे जुनं असलेल्या काळाराम मंदिरात काळ्या संगमरावर कोरलेली रामाची मूर्ती आहे. त्यामुळेच या मंदिराला असे नाव देण्यात आले आहे." पुण्यातील सोमवार पेठेत सर्वांत प्राचीन श्री नागेश्वर मंदिर आहे. ह्याच मंदिराच्या पश्चिमेकडे नागेंद्रतीर्थ कुंड ( अर्थात पूर्वी होते, सध्या ते विलुप्त आहे ), उत्तरेकडे मारुती, पश्चिमेकडे पांडुरंग आणि विष्णू, पूर्वेकडे काळाराम अशी मंदिरे आहेत. नागेश्वर मंदिराभोवती असलेल्या या चार मंदिरांमुळे या जागेला पंचवटी असे म्हणत असत. मुठा नदीला मिळणारी नागझरी, एके काळी पुण्यातील स्वच्छ पाण्याचा स्रोत होता. या नागझरीच्या काठी असलेला सध्याच्या सोमवार पेठेचा हाच भाग पंचवटी म्हणून ओळखला जाई. त्याच भागात जुनी बेलबाग आणि जुनी तुळशीबाग होती. संत नामदेवांच्या एका ओवीत - "दक्षिण पुण्येश्वर देवो, नागेश्वर महादेवो। मूळ पीठी नागेंद्री पहावो, त्रिवेणी रूपे वहातसे।" असा जो उल्लेख आहे, तो याच परिसराला उद्देशून आहे. जुनी बेलबागेतून बाहेर आल्यावर रस्त्याच्या समोरच्या बाजूला श्री न

Prati Temples In Pune 1. Prati Tirupati Balaji Temple, Narayanpur - Pune 2. Prati Chintamani Ganpati Temple, Pirangut ( Mulshi ) - Pune •3. Prati Vaishno Devi Temple, Pimpri - Pune 4. Prati Saibaba Shirdi Temple, Shirgaon - Pune 4. Prati Krishna Temple, Nigdi - Pune 6. Prati Swaminarayan Temple, Ambegaon - Pune 7. Prati Pandharpur Vitthal Temple, Dudhiware Khind, Apati - Pune Instagram - @TRAVELWALA.CHORA

सहस्त्रबुद्धे दत्त मंदिर, सदाशिव पेठ - पुणे श्री उपाशी विठोबा मंदिरावरून चिमण्या गणपती चौकाकडे जाताना गोडबोले हॉस्पिटलसमोर उजव्या हाताला एक सुंदर लाकडी प्रवेशद्वार दिसते. ते म्हणजे सहस्त्रबुद्धे यांच्या वाड्याचा प्रवेशद्वार. कै. डॉ. स. शि. सहस्त्रबुद्धे यांनी इ. स. १८९७ मध्ये या वाड्यात एक दत्तमंदिर बांधले. वाड्यातून आत गेल्यावर दगडी चबुतऱ्यावरील दोन लाकडी खांबांमधून श्री दत्ताची मूर्ती अंगणातून दिसते. या मंदिरातला देव्हारा हा पितळ्याचा आहे. दत्त मूर्तीच्या उजव्या हातात डोक्याच्यावर जाणार त्रिशूल आहे. सोबत, बाकीच्या हातात वेद, शंख आणि कमंडल आहे. या मूर्तीचे वेगळेपण म्हणजे या दत्त मूर्तीला मिशा, दाढ़ी आणि पगडी आहेत. देवळापुढे अंगणात एक छोटासा हौद आहे. लहान मुलांनी पडू नये म्हणून त्यावर लोखंडी जाळी लावलेली आहे. हौद जवळ ( खालच्या बाजूला ) एक दगडी कासव सुद्धा आहे. सहस्त्रबुद्धे यांचे वंशज या मंदिराची व्यवस्था पाहतात. मंदिराचा परिसर भर वस्तीत असून सुद्धा शांत आणि रमणीय आहे. हे मंदिर खाजगी आहे. सन्दर्भ: १. पुणे शहरातील मंदिरे ( डॉ. शां. ग. महाजन ) २. असं ह

Shree Ram Mandirs ( Temples ) In Pune 1. Uttarbhimukj Shree Ram Mandir, Gopal High School, Sadashiv Peth 2. Paranjape's Shree Ram Mandir, Near Akra Maruti Chowk, Shukrawar Peth 3. Joshi's Shree Ram Mandir, Kasba Peth 4. Tulshibaug Shree Ram Mandir, Budhwar Peth 5. Dhanurdhari Shree Ram Mandir, PVG, Sadashiv Peth 6. Bhajiram Shree Ram Mandir, Narayan Peth 7. Rahalkar's Shree Ram Mandir, Gaai Aali, Sadashiv Peth 8. Raste's Shree Ram Mandir, Raste Wada, Rasta Peth 9. Raste Taai Shree Ram Mandir, Kumthekar Road, Sadashiv Peth 10. Sadavarte's Shree Ram Mandir, Sadashiv Peth 11. Vaidya's Shree Ram Mandir, Near Pasolya Vithoba, Budhwar Peth 12. Pandit's Shree Ram Mandir, Shree Bhau Maharaj Niketan, Sadashiv Peth 13. Shree Kala Ram Mandir, Nageshwar Mandir Road, Somwar Peth 14. Likte Shree Ram Mandir, Lakshmi Road 15. Shree Ramdara Mandir, Loni Kalbhor Instagram: @TRAVELWALA.CHORA

Shree Virupaksha Temple, Hampi ( Karnataka ) The Virupaksha Temple in Hampi is dedicated to lord Shiva. Hampi is a temple town in South India and is acknowledged as one of the World Heritage Sites of UNESCO.  Virupaksha Temple is dedicated to lord Shiva. This temple was constructed in Lakkana Dandesha’s assistance who was a commander under King Deva Raya II. Hampi is on the embankment of River Tungabhadra. The predominant centre of pilgrimage in Hampi is this esteemed temple. It is the holiest and sacred retreat. The Virupaksha temple has survived through the years and never ceases to prosper. It is still pristine amidst the ruins that surround it. The yearly chariot festival is conducted in the month of February. The Virupaksha temple’s chronicle is unremitting from around the seventh century. Virupaksha-Pampa retreat was existent since a long time here. There are several inscriptions about Lord Shiva which were engraved in the 9th century. It started off as a little shrin

Shree Badaviling Temple, Krishnapura, Hampi ( Karnataka ) A huge monolithic Shiva Linga inside a cella, built by the side of the Lakshmi-Narasimha Temple enclosure. The Shiva Linga has a three-eye mark drawn on it in line carving. The three-eye mark depicts the three eyes of Lord Shiva. It is believed that the temple has been in existence since the period of the Vijayanagara Empire. This huge Linga, which is about 5 meters high, is locally called by the name Badaviling or Badavilinga. It is noteworthy that a channel that runs by the side of this shrine is diverted to enter the cella and thus this Linga is made to stand amidst water always. This Linga is situated inside a small stone chamber. There is a single opening in front of the chamber through which devotees can get in. An interesting thing to note about the design of the stone chamber is that it has no ceiling. During the daytime, sunlight enters through the opening in the ceiling and floods the Shiva Linga wi

Shree Lakshmi-Narasimha Mandir, Krishnapura, Hampi ( Karnataka ) The famed Lakshmi-Narasimha image is situated towards the southwest of the Krishna Mandir. This colossal monolithic image, with a height of 6.7 meters, is carved in situ and an enclosure is built all around with a gateway towards the east. An inscription of 1528 AD states that Krishnadevaraya made a grant to the Lakshmi-Narasimha Mandir, which he got built. The deity, it is said, was carved out of a single boulder by a Brahmana (Brahmin). The cult of Lakshmi-Narasimha was very popular among the Srivaishnavites during the Vijayanagara period. In this image, God is represented in yoga asana (a type of squatting posture) under the canopy of the seven hoods of Adishesha. The coils of Adishesha form the seat for the god. The god also has the support of a yoga patta (a band of textile tied around the body, to hold the legs in the required position without straining them). The image, unfortunately, is badly damaged d

Lord Shiva Temples In Pune 1. Shree Baneshwar Mandir, Talegaon Dabhade 2. Shree Ghoradeshwar Mandir, Talegaon Dabhade 3. Shree Baaneshwar Mandir, Baner 4. Shree Sangameshwar Mandir, Pashan 5. Shree Mrutyunjayeshwar Mandir, Kothrud 6. Shree Rameshwar Mandir, Mahatma Phule Mandai - Shukrawar Peth 7. Shree Amruteshwar Mandir, Erandwane 8. Shree Panchaleshwar Mandir, Erandwane 9. Shree Pataleshwar Mandir, Shivajinagar 10. Shree Narmadeshwar Mandir, J. M. Road 11. Shree Punyeshwar Mandir, Kumbhar Wada 12. Shree Kedareshwar Mandir, Kasba Peth 13. Shree Omakareshwar Mandir, Shanivar Peth 14. Shree Nageshwar Mandir, Somwar Peth 15. Shree Amruteshwar & Siddheshwar Mandir Group, Shaniwar Peth 16. Shree Baaneshwar Mandir, Lele Wada - Shaniwar Peth 17. Shree Kameshwar Mandir, Lele Wada - Shaniwar Peth 18. Shree Harihareshwar Mandir, Shaniwar Peth 19. Shree Harihareshwar Mandir, Sadashiv Peth 20. Shree Siddheshwar Mandir, Budhwar Peth 21. Shree Vrudheshwar Mandir, Shaniwar Peth 22.